Doğal afetlerle yaşayan ülke: Yeni Zelanda

Yeni Zelanda, uluslararası standartlara göre küçük denilebilecek bir sigorta sektörüne sahip. Düşük ekonomik büyümenin ise hayat ve hayat dışında büyümeyi zorlaştıracağı düşünülüyor. Yeni Zelanda Doları’nın ABD Doları’na karşı güç kaybetmesi de, ABD Doları bazında sektörün küçüleceği anlamına geliyor. Lakin, uzun döneme bakıldığında, konut ve oto sigortalarına olan yüksek ilginin devam etmesi,  bunun yanında pazar payı düşük olan hayat ürünleri satışının artması bekleniyor. Yeni Zelanda sigorta sektörünü asıl ilginç kılan ise ülkedeki doğal afet riskleri ve astronomik sigorta penetrasyonu seviyesi.

DOĞAL AFETLERDEN YAKASINI KURTARAMIYOR
Yeni Zelanda’da yaşayıp, riskli bir bölgeye yakın olmak işten değil. Ülkenin kıyı şeridi 15 bin kilometreyi buluyor. Çok sayıda nehir bulunan ülkede, kayalık arazilerin yanında, rüzgar fırtınalarından ve volkanlardan etkilenen pek çok bölge bulunuyor. 2050 yılına kadar 1 milyona yakın Yeni Zelanda vatandaşının sel, kıyı fırtınaları, yer kayması ve rüzgar tehdidi altında olan bölgelerde yaşayacağı düşünülüyor. Araştırmalara göre iklim değişimi nedeniyle 2100 yılına kadar deniz seviyesinin 1 metreye kadar yükselmesi bekleniyor.
Ülkede, 2010 Canterbury ya da 2011 Christchurch depreminin gösterdiği üzere, ciddi bir deprem riski de bulunuyor. Bu bölgelerde gerçekleşen 7.1 büyüklüğündeki deprem ve bunun artçı şoklarının faturası çok ağır olmuştu. Depremden kaynaklanan hasarın 30 milyar dolar civarında olması bekleniyor.

KONUTLARIN %98’İ SİGORTA KORUMASINDA
Bu derecede risk altında olmasına karşın, ülkede sigorta bilinci çok yüksek seviyede. Ticari hasarlar da dahil, depremde oluşan tüm hasarların %80’i sigortalıydı. Günümüzde ise sigorta penetrasyonu çok yüksek seviyelerde. Ülkede konutların %98’inin deprem, tsunami, yer kayması ya da hidrotermal risklere karşı sigortası bulunuyor.
Yeni Zelanda’da, aynı zamanda, ülkemizdeki DASK’a benzer yıllık 120 dolar ödenen Deprem Komisyonu Vergisi bulunuyor. 1945 yılında kurulan Yeni Zelanda Deprem Komisyonu, deprem sırasında konutlarda oluşan hasarın 70 bin dolarlık kısmını karşılıyor.

SİGORTA KONSEYİ AFETLER İÇİN ÖNLEM ALIYOR
2012 yılında gerçekleştirilen ve ülkelerin doğal afetler karşısında risk altında bulunan GSYİH oranının incelendiği Lloyd’s of London risk endeksi raporuna göre, incelenen 42 ülke arasında Yeni Zelanda 3. sırada bulunuyor. Raporda Yeni Zelanda’nın üstünde yer alan ülkeler ise Bangladeş ve Şili. 1900 yılından bu yana kaydedilen verileri dikkate alan rapora göre, Yeni Zelanda’da doğal afetler her yıl toplam GSYİH’nin %1’i kadar zarara sebebiyet veriyor.

SİGORTACILARIN EN BÜYÜK SINAVI: CHRISTCHURCH
Yeni Zelanda’da 2010 yılında Canterbury’de 7.1 ve 2011 yılında Christchurch’te 6.3 büyüklüğünde
2 deprem meydana geldi. Depremler sonucunda 185 kişi hayatını kaybederken, binlerce kişi yaralandı. Artçı şokların aylar boyunca devam etmesi de depremin yaralarının sarılmasını geciktirdi. Depremin üstünden 5 yıl geçmesine rağmen sigorta tazminatlarının ödenmemiş olması ise, bölge halkını çok zor durumda bırakıyor.
Yeni Zelanda Sigorta Konseyi’ne göre gerçekleşen deprem ülkenin GSYİH’sinin %20’si oranında hasara neden oldu. 30 milyar dolara denk gelen toplam hasar 1953 yılından
bu yana meydana gelmiş en
büyük doğal afet kaynaklı hasarlar arasında 5. sırada.
Tazminat ödemelerinde yaşanan sıkıntılar nedeniyle de, sigorta şirketleri açık uçlu teminatlar yerine, sınırları belirlenmiş teminatlar vermeye başladı. Gerçekleşen depremlerden sonra, bölgedeki vatandaşlara sigorta şirketleri 14 milyar dolar civarında ödeme yaptı. Çoğu ödenmiş olsa da, konut poliçelerinden doğan tazminatların %7’si için hâlâ anlaşma sağlanamadı ve pek çok aile 5 yıldır evsiz durumda.

SAYILARLA YENİ ZELANDA
Nüfus: 4.5 milyon
GSYİH: 185 milyar dolar
Kisi başı GSYİH: 41 bin dolar
Kişi prim: 2550 dolar
Hayat: 400
Hayat Dışı: 2150
Dünya Sigorta Pazarındaki Payı: %0.24
Prim Üretimi: 11.6 milyar dolar
Hayat: 1.8 milyar dolar
Hayat Dışı: 9.8 milyar dolar
Sigortacılığın GSYİH’deki Payı: %6
Hayat: %1
Hayat Dışı: %5

Umut Deniz Elçi
umut@sigortacigazetesi.com.tr