İhracat ve döviz kazandırıcı işlemlerde BSMV istisnası

BANKA ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) ile ilgili istisnalar esas itibariyle 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 29. Maddesinde yer almaktadır. Bununla birlikte, bu Kanun dışında da B.S.M.V. istisnalarının yer aldığı hukuki düzenlemeler mevcuttur. Örneğin; 29. Maddenin i bendine göre ihracata ait nakliyat sigortalarında poliçe üzerinden alınan primler bu vergiden istisna edilmiştir.
99/13812 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden 18 Mayıs 2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmış olan ve halen yürürlükte bulunan İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış Ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Hizmet Ve Faaliyetlerde Vergi, Resim Ve Harç İstisnası Hakkında Tebliğ’de (İhracat: 2017/4) ‘de damga vergisi ve harçların yanısıra BSMV istisnası kapsamına giren işlemler de yer almaktadır.
İstisna uygulanan işlemler söz konusu tebliğde “Belgesiz İşlemler” ve “Belgeli İşlemler” olmak üzere iki ana grupta toplanmıştır.
Belgesiz işlemler, ihracat ve transit ticarete yönelik olarak tebliğde sayılan işlemlerdir. Vergi idaresi; sigorta şirketlerinin işlemlerinin bu kapsamda BSMV’den istisna tutulabilmesi için sigorta konusu işlemin doğrudan ihracatla ilgili olması gerektiği görüşündedir. Örneğin, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 21.08.2009 tarihli ve 79553 sayılı özelgesinde; ihracatçı firmanın makine ve tesislerine yönelik sigorta poliçeleri primlerine doğrudan ihracatla ilgili bir işlem olmamasından dolayı istisna uygulanamayacağı belirtilmiştir.
Belgeli işlemler; tebliğde bentler halinde sayılan ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerdir. Bu kapsamda istisnadan faydalanmak isteyen firmaların Bakanlığa müracaat ederek dahilde işleme izin belgesi ve/veya vergi resim harç istisnası belgesi almaları zorunludur. Vergi resim harç istisnası belgesi: ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerin vergi, resim ve harç istisnasından yararlandırılmasına imkan sağlayan Bakanlıkça düzenlenen belgeyi ifade etmektedir.
İstisna, bu belgenin geçerlilik süresi içinde ve belgede yer alan tutarla sınırlı olmak kaydıyla uygulanabilmektedir. Tebliğde sayılan hallerin mevcudiyeti halinde belge sahibinin müracaatı üzerine ek süre verilebilmektedir. Mücbir sebep ve fevkalade haller olarak ek süre verilebilecek durumlar tebliğin 17. Maddesinde sayılmıştır. Örneğin; deprem, sel, don, fırtına, kasırga vb. tabii afetler ve yangın, grev ve lokavt, ülkemiz veya ithalatçı ülkede devletçe konulan yasaklar ile harp ve abluka hali Maddede sayılanlar arasındadır. Belgeye müracaat tarihi ile belge tarihi arasındaki işlemlere istisnadan yararlanamamaktadır. Tebliğde sayılan döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerin bazılarında (hizmet ve faaliyetin ortak girişim olarak yürütülmesi gibi) istisna uygulaması açısından özellik arz eden hususlar olabilmektedir. Sigorta poliçesinin vergi, resim harç istisna belgesi sahibi adına düzenlenmiş olması da istisna açısından dikkat edilmesi gereken bir husustur.
BSMV’nin mükellefi banka ve sigorta şirketleri olduğundan, istisna uygulamasından önce tebliğdeki şartların varlığına ve istisna sınırlarına dikkat edilmesi önemlidir. Zira; tebliğ kapsamına girmeyen ve istisna için gerekli şartları sağlamayan bir işlemde yanlışlıkla BSMV istisnası uygulanması halinde cezalı vergi tarhiyatı banka ve sigorta şirketi adına yapılacaktır. Bu husus, istisna tutarının fazla hesaplanması halinde de geçerlidir. Örneğin; tebliğde sayılan döviz kazandırıcı bir faaliyetle ilgili sigorta poliçesi süresinin vergi, resim, harç istisna belgesinin geçerlilik süresi sonrasına sarkması halinde, istisna belgesi geçerlilik tarihi sonrasına isabet eden primlere istisna uygulanmaması gerekir Vergi Resim Harç İstisnası Belgesi kapsamında BSMV istisnası tatbikiyle ilgili olarak Gelir İdaresi Başkanlığı’nın web sitesindeki özelgeler aydınlatıcı olmaktadır. İstisna işleme dayanak teşkil eden belgeler olası bir vergi incelemesinde ibraz edilmek üzere zamanaşımı süresince muhafaza edilmelidir.